Sağlıklı Bir Menopoz Dönemi için Ne Yapmalı

Menopoz genel anlamda yaşlanmayla beraber  yumurtalık organlarının da tükenmesiyle, yani işlev yapamamasıyla başlayacağı gibi cerrahi operasyonla yumurtalıkların alınması  veya çalışamayacak derecede hasar görmesine bağlı olarak da ortaya çıkar. Bu dönemde kadınlık hormonlarından olan Östrojen hormonu yumurtalıklardan yeterli salgılanmamaya başlar ve Östrojen eksikliğine bağlı  bu döneme özgü değişiklikler ve şikayetler başlar.

Menopoz Belirtileri nelerdir?

Menopozda yumurtalıkların östrojen üretmemesine bağlı ateş basması, terleme, çarpıntı, uykusuzluk, sinirlilik, depresyon, unutkanlık, halsizlik, cinsel istekte azalma, vaginada kuruma, ağrılı cinsel ilişki, kemik erimesi (osteoporoz), idrar kaçırma gibi şikayetler ortaya çıkmaktadır. Menopoza geçiş döneminde görülen adet düzensizlikleri gebelikten ve düzensiz kanamaya neden olan genital sistemin kötü huylu hastalıklarından ayırt edilmelidir.

Menopozda sıkça meydana gelen kemik erimesi, kalp krizi önlenebilir mi?

Menopozda uygulanacak Hormon Replasman Tedavisi (HRT) menopoz semptomlarının önüne geçmek, kalp hastalıkları ve osteroporoz riskini azaltmak için “estrojen ve progesteron”un dışarıdan verilmesidir. Histerektomi ameliyatlarından sonra ise sadece estrojen verilmesi yeterlidir.

Menopoz tanısı erken aşamada konulup erkenden tedaviye başlanmalıdır. Östrojen ağızdan, cillten veya vajinadan verilebilir. Hormon kullanımın sakıncalı olduğu durumlarda osteoporozu (kemik erimesi) engellemek için Kalsiyum desteği, D vitamini ve bifosfonatlar kullanılmalı ve kalsiyumdan zengin diyet (süt, peynir yoğurt..vs) ağırlık verilmelidir. Her gün düzenli yürüyüşler veya hafif ağırlık kaldırma gibi kasları güçlendiren egzersizler oldukça faydalıdır. D vitamininin yararını arttırmak için güneşli günlerde güneş ışığından mümkün olduğunca faydalanılmalıdır.

Menopoz döneminde meydana gelen değişimler nelerdir? Bu değişimler geçici midir?

Menopoz belirtileri yumurtalıkların fonksiyonlarının yerine getiremediği, salgılanan östrojen hormonu oldukça azaldığı yani vücudun Östrojen ihtiyacının karşılanamadığı için çıkmaktadır. Bu nedenle sıcak basması, vajinal kuruluk, iştah artışı, uyumada güçlükler ve genel psikolojide değişiklikler başlar.  İlerleyen dönemde koroner arter hastalığı, osteoporoz ve genitoüriner sistemde de değişiklikler meydana gelmektedir. Bunların yanında pek çok önemli olmayan deride kuruma, saçlarda dökülme gibi minör değişiklikler de olur.

Sıcak basması, uyku değişiklikleri, psikolojik değişiklikler genellikle menopozun ilk yıllarında daha fazla hissedilir, daha sonra ortadan kalkar. Ancak bazı kadınlarda 5 yıldan uzun sürebilir.

Menopoz döneminde egzersiz ve beslenmenin önemi:

Menopoz döneminde geçerken egzersiz yapmanız yaşamınızın her döneminden daha önemlidir. Sıcak basmaları ve ruhi dalgalanmalar yaşarken kendinizi egzersiz yapmak için çok motive hissetmeyebilirsiniz. Ancak düzenli fiziksel aktivite aslında menopoz semptomlarını daha katlanılabilir hale getirebilir. Menopozda genellikle yaşlanma hissiyle beraber hissedilen vücut sağlığınızdan emin olmama hali ve kontrolün elinizden gittiği hissidir.  Egzersiz yapmanız  bu kontrolün bir kısmını geri kazanmanın en harika yoludur.

Menopozda azalan östrojen seviyeleri, metabolizmanızı olumsuz yönde etkiler ve kilo alımına yol açar. Bu değişiklikler  kolesterol seviyenizi yükseltir, vücudunuzun karbonhidratları sindirme şeklini ve kemik yoğunluğunu olumsuz yönde etkileyebilir.  Diyetinizde değişiklikler yapmak menopoz semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilir.

Süt, yoğurt ve peynir gibi süt ürünleri  kemik sağlığı için gerekli olan kalsiyum, fosfor, potasyum, magnezyum,  D ve K vitaminlerini içerir. Daha fazla süt ürünleri ve hayvansal protein tüketen postmonopozal kadınlar, daha az yiyenlere göre önemli ölçüde daha yüksek kemik yoğunluğuna sahiptir.

Omega-3 yağ asitleri gibi sağlıklı yağlar menopoza giren kadınlara fayda sağlayabilir. Sıcak basma sıklığını ve gece terlemelerinin şiddetini azaltmaktadır.

Tam tahıllar, lif ve tiamin, niasin, riboflavin ve pantotenik asit gibi vitaminler açısından yüksektir. Tam tahıllar açısından zengin bir diyet, kalp hastalığı, kanser, diabet  ve erken ölüm riskinin azaltmaktadır.

Meyve ve sebzeler, vitamin ve mineraller, lif ve antioksidanlarla doludur. Meme kanseri riskini azaltır,  kan basıncını düşürür,  daha az sıcak basması, daha iyi uyku ve daha düşük depresyon oranları görülür.

Sağlıklı bir menopoz süreci için neler yapılmalı? Menopoz döneminde nelere dikkat edilmeli? 

Yatak odanızı serin tutun,  ağır battaniyelerden kaçınmak gece terleme şansınızı azaltmaya yardımcı olabilir.

Egzersiz yapın  ve günlük kalori alımınızı 400 ila 600 kalori azaltın. Günde 20-30 dakika orta derecede egzersiz yapmak  önemlidir.

Depresyon, endişe, üzüntü ve uykusuzluk yaşıyorsanız bir terapist veya psikologla konuşun.

Osteoporoz riskinizi azaltmak,  enerji seviyenizi arttırmak ve uyku düzeninizi  iyileştirmeye yardımcı olmak için kalsiyum, D vitamini ve magnezyum takviyeleri alın.

Gevşeme ve nefes alma tekniklerini uygulayın, yoga ve meditasyon yapın

Cilt kuruluğunu azaltmak için günlük nemlendiriciler uygulayın.

Sigarayı bırakın ve alkol kullanımını sınırlayın.

Hormon replasman tedavisi alamıyorsanız Östrojen eksikliğinin neden olduğu menopoz semptomları için doktorunuzun önerisiyle bazı bitkisel takviye ilaçları kullanılabilir.

Menopozda Hormon Replasman tedavisi neden yapılır? Gerekli midir?

Menopoz, kadın hayatının doğal bir aşamasıdır ve ortalama hayatın üçte biri menopoz döneminde geçer. Bu dönem kadından kadına değişiklikler gösterebilir, bazı şanslı kadınlarda bu dönem çok rahatlıkla fark edilmeden geçirilirken, çoğu kadında da bedensel ve ruhsal çeşitli şikayetler görülür. Hatta öylesine etkiler ki, kadının yaşam kalitesinin azalmasına ve pek çok hastalığın ortaya çıkmasına neden olur. Günümüzde menopoz tedavi edilmesi gereken bir hastalık olarak sayılabilir ve kadının yaşam kalitesini düzeltecek, azalan yumurtalık hormonlarının yerine geçebilecek hormonlar laboratuar ortamında üretilmektedir.,

Menopoz sonrası uygulanan hormon  tedavisinin en erken etkisi sıcak basması, gece terlemesi ve vajinal kuruluğu önlemesidir.

Menopozun en çok görülen rahatsızlıklarından biri olan “Ateş basması” atakları östrojen hormonu tedavisiyle kontrol altına alınabilmekle beraber özellikle ruhsal stress durumlarında tedaviye ek olarak başka ilaçlar ilave etmek gerekebilmektedir.

Menopoz döneminde ortaya çıkan uyku bozukluklarının tedavisinde östrojen hormonu tedavisinin önemli bir yeri vardır. Östrojen hormonunun uykuya dalma süresini kısalttığı ve uyku kalitesini arttırdığı kanıtlanmıştır.

Cilt kırışıklıkları kalıtsal özelliklere bağlı olarak kişiden kişiye değişken olmakla beraber kadınlarda östrojen hormonunun cildin kollajen içeriğini korumada önemli işlevi olduğu gösterilmiştir. Yapılan çalışmalar östrojen tedavisi alan kadınlarda cilt kırışıklıklarının daha az yaşandığını saptamıştır.